بررسی خانه‌های کویری: معماری و عجایب آن

بر کسی پوشیده نیست که ایران در منطقه‌ای بیابانی قرار گرفته است. لازمه‌ی زیستن در چنین سوق الجیشی، سکنی گزیدن در خانه‌هایی است که در گرمای سوزان، خنکای نسیم را بیاورد و از زمهریر سرما جلوگیری کند. خانه های کویری بر خلاف خانه هایی که در شمال ایران ساخته می‌شوند، سازه‌هایی درون گرا هستند. بدین معنا که در نمای بیرونی خانه‌های کویری هیچ تزیینی دیده نمی‌شود. نمایی ساده و بدون زرق و برق در بیرون و اعجابی حیرت انگیز در درون خانه. با نگاهی عمیق‌تر به معماری این سبک از خانه‌ها درمی‌یابیم که خشت جزء جدایی ناپذیر مصالح خانه‌ی کویری می‌باشد. استفاده از خشت، خانه‌ای گرم در زمستان و هوایی مطبوع و دل انگیز در تابستان را فراهم می‌کند.

بافت تاریخی یزد که به حق بعد از ثبت میراث ملی، ثبت میراث جهانی یونسکو شده، نمونه‌ی بارز از خانه‌های فاخر و بی نظیر کویری، با معماری منحصر به فرد است. سخت است که پسوند "ترین" را برگزینیم و از آن سخت‌تر انتخاب و پرداختن به فقط چند مورد از آنها و به ناچار اشاره به چند خانه است.

در این مقاله به معرفی برخی از خانه‌های کویری و نکاتی در مورد خانه‌های کویری خواهیم پرداخت پس اگر می‌خواهید در این زمینه اطلاعاتی به‌دست آورید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید. اگر خودتان نیز بخواهید در این زمینه با کاهش هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد ما انتخاب سایت رایا مارکتینگ می‌باشد.

معرفی برخی از خانه‌های کویری

خانه لاری‌ها، اعجاز خانه‌های کویری

خانه لاری‌ها یکی از عجایب خانه‌های کویری است که اگر چه از بیرون با نمایی ساده روبرو می‌شویم، اما به محض ورود محو تماشای معماری بی نظیر و باشکوه آن خواهیم شد. معماری که با دقت در کوچک‌ترین جزییات هر بیننده‌ای را محو تماشا می‌کند. گچ‌بری‌های ظریف و متقارن که در تمامی جزییات رعایت شده‌است. جهت خانه از شمال شرق به جنوب غرب است و در وسط ایوانی بلند قرار دارد. درب‌ها و پنجره‌ها رو به ایوان است و پشت ایوان، بادگیری بلند قرار دارد. بادگیری که بر خلاف معمول آن زمان که در محور اصلی حیاط قرار می‌گرفتند، در گوشه‌ی ایوان قرار دارد.

خانه کلاهدوز

از دیگر خانه‌هایی که در یزد می‌شود به آن اشاره کرد خانه کلاهدوز (موزه آب) است. بنایی 720 متری که به دستور سید علی کلاهدوز ساخته شد. جاذبه‌های دیدنی این خانه تالار آیینه‌ی تحسین برانگیزی است که می‌شود ساعت‌ها به آن خیره شد و جزو بهترین محل‌ها برای ثبت لحظات است. در طبقه پنجم این خانه که همان پشت بام خانه محسوب می‌شود، روزگاری چاه خانه‌ای قرار داشت که تامین کننده‌ی آب مصرفی خانه بود که در نوع خود پیشتاز است. پیشتاز به این دلیل که 150 سال پیش در این خانه از آب لوله کشی استفاده می‌شده‌است.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای خانه‌های کویری" را نیز مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

نمی‌شود از خانه‌های کویری سخن به میان آورد و از کاشان که یکی از مهم‌ترین شهرهای استان اصفهان است سخن نگفت. در فاصله 240 کیلومتری از تهران، زادگاه یکی از کهن‌ترین و قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان، یعنی سیلک با قدمتی بیش از هشت هزار سال قرار دارد. علاوه بر تمدن تاریخی، خانه‌های تاریخی آن هم چشم نوازی می‌کند که می‌شود به خانه‌ی طباطبایی‌ها و خانه‌ی بروجردی‌ها اشاره کرد. خانه‌هایی که در معماری درون گرایی را به نحو احسن رعایت کرده و باز هم از بیرون، ظاهری ساده و درونی به غایت حیرت انگیز را دارا هستند. خانه طباطبایی‌ها قدمتی 186 ساله دارد و شامل سه بخش اندرونی، بیرونی و خدمه است. تزییناتی مجلل و زیبا که هر بیننده‌ای را ساعت‌ها میخکوب می‌کند.

خانه بروجردی‌ها که بی شباهت به خانه طباطبایی‌ها نیست هم در نزدیکی آن واقع شده‌است و دلیل شباهت آن را عشق پسر آقای بروجردی به دختر آقای طباطبایی می‌دانند که شرط ازدواجش این بود که باید برای دختر عمارتی شبیه آبه آن بسازد.

معماری خانه‌های کویری، هنر بی قید و شرط معماران ایرانی است که با تدبیر و مهندسی شگفت انگیزی با در نظر گرفتن تمامی جزییات و شرایط اقلیمی بنا نهاده شده‌است. اتفاقی که امروزه کمتر به آن پرداخته می‌شود و کمتر شاهد این دقت نظر هستیم. امید آنکه با الهام گرفتن از این سبک معماری بتوانیم در این عرصه برای آیندگان‌مان نیز گذشتگان تاثیرگذاری باشیم.

نکاتی در مورد خانه‌های کویری

مصالح ساختمانی

گرمای شدید تابستان باعث تاب برداشتن و پژمرده شدن چوب می‌شود، بنابراین اگر کفپوش چوبی در داخل وجود دارد، مطمئن شوید که در جایی قرار دارد که نور خورشید به آن دسترسی نداشته باشد. از طرف دیگر سنگ و خشت به خنک نگه داشتن فضای داخلی کمک می‌کنند. به همین ترتیب، سیمان، گرانیت و کاشی‌ها همگی گرما را از بین می‌برند و از مزیت اضافی تمیز کردن آسان برخوردار هستند. چیز دیگری که باید در نظر داشت ضخامت دیوارها است. هرچه ضخیم‌تر باشند عایق بهتری خواهند داشت. عایق بندی (Insulation) فقط برای گرم نگه داشتن خانه در زمستان ضروری نیست، زیرا در دمای سوزان خانه‌ها را خنک‌تر نگه می‌دارد.

کنترل نور خورشید

یک خانه باید به سمت جنوب یا شمال باشد. بسیاری از پنجره‌های باز رو به شرق، آفتاب صبحگاهی را می‌گیرند، درست مانند بسیاری از پنجره‌های باز که رو به غرب هستند، خانه شما را در بعدازظهر به اجاق تبدیل می‌کنند. جنبه دیگری که باید در نظر داشت این است که حدود 30 درصد گرما از طریق پنجره‌ها وارد می‌‎شود و بنابراین هر چه تعداد پنجره‌های خانه‌های کویری کمتر باشد، خانه سردتر خواهد بود. خانه‌ای که در جهت اشتباه قرار دارد در نگاه اول می‌تواند مناسب به نظر برسد، اگرچه بعداً مشکلات نور خورشید را کشف خواهید کرد. برخی از این مشکلات عبارتند از یک خانه فوق‌العاده روشن در صبح که بعداً به تاریکی یک سیاه‌چال می‌رسد.

اما اگر فکر فدا کردن نور طبیعی و مناظر تماشایی شما را به لرزه در می‌آورد، شیشه‌های عایق بندی شده یا شیشه‌های رنگی حرارتی گزینه بسیار خوبی هستند. با این حال، بهتر است جهت خانه و قرار دادن پنجره‌ها را با دقت در نظر بگیرید تا اطمینان حاصل شود که ملک بدون توجه به زمان روز، نور کافی داخل خانه را ساطع می‌کند.

رنگ‌های خود را با دقت انتخاب کنید

به رنگی که خانه رنگ شده‌است توجه کنید. با این حال، رنگ داخلی و خارجی گران‌ترین رنگی نیست که می‌توان آن را تغییر داد. رنگ‌های روشن به جای جذب گرما به بازتاب گرما کمک می‌کنند. به همین دلیل، رنگ‌های روشن روی سقف بسیار مفید هستند. به دنبال رنگ‌های ملایم خاکی باشید که می‌توانند محیط کویر را تکمیل کنند و در عین حال به یک هدف کاربردی نیز کمک کنند.

خاکستری روشن و قهوه‌ای یا سفید پوسته تخم مرغ همه رنگ‌هایی هستند که باید در هنگام جستجو یا ساختن خانه جدید به آنها توجه کرد. در صورتی که خانه را مجدداً رنگ آمیزی می‌کنید، باید رنگ باکیفیت را انتخاب کنید، به خصوص برای نمای بیرونی ملک، زیرا دماهای شدید احتمالاً در مناطق بیابانی به سرعت باعث از بین رفتن نشاط رنگ می‌شود.

استفاده از منابع طبیعی

ناگفته نماند که در آب و هوای کویری، تقریباً غیرممکن خواهد بود که بدون سیستم تهویه مطبوع، که ممکن است در تابستان همیشه به آن نیاز داشته باشید، بگذرید. این می‌تواند قبض برق شما را بالا ببرد. به همین دلیل، چرا از یکی از منابع طبیعی طبیعت استفاده نکنید و به فکر استفاده از خورشید نباشید؟ یک خانه مجهز به پنل‌های خورشیدی (Solar Panels) ممکن است در کوتاه مدت هزینه کمی داشته باشد، اما در دراز مدت باعث صرفه جویی زیادی در شما می‌شود. و مزیت مضاعفی دارد که برای محیط زیست مفید است.

استفاده از انرژی خورشید تصمیمی است که در حال حاضر به سرعت و به دلایل منطقی و چشمگیر در حال افزایش محبوبیت است. اگر نگران هزینه اولیه نصب پنل‌های خورشیدی هستید، می‌توانید از کارهای کوچک شروع کنید. خرید چند پنل به میزانی که بودجه شما اجازه می‌دهد به این معنی است که در طولانی مدت صرفه جویی قابل توجهی خواهید داشت. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر (Renewable Energy) سرمایه‎ای است که در بلندمدت جوابگوی آن خواهد بود.

به دنبال فضاهای سرپوشیده در فضای باز بگردید

درختان ممکن است در مناطق کویری کم باشند و هیچ کس نمی‌خواهد تمام روز را در داخل خانه نگه دارد. به علاوه، یکی از لذت‌های زندگی در کویر، استفاده از فضاهای باز است، عمدتاً برای پذیرایی از مهمانان. جستجوی پاسیوهای سرپوشیده و سایبان‌های عریض یا برآمدگی‌ها یک رویکرد ایده آل برای جستجوی خانه در این نوع مناطق گرم است. همچنین یک ایده عالی این است که به دنبال خانه‌هایی باشید که در اطراف یک حیاط ساخته شده‌اند که دارای آب‌نما و مقداری پوشش گیاهی است که می‌تواند به خنک شدن خانه‌های کویری نیز کمک کند.

گزینه بازسازی                   

برای بسیاری از خریداران ملکی علاقه مند، یافتن خانه موجود عالی همیشه یک واقعیت قابل قبول نیست، که اغلب باعث می‌شود خریداران احساس بی انگیزگی کنند. بنابراین، به جای جستجوی خانه ایده آل، می‌توانید رویکرد خود را تغییر دهید و خانه‌ای را جستجو کنید که امکان بازسازی را فراهم کند. چنین خانه‌ای باید قیمت ایده آلی داشته باشد تا امکان نوسازی مقرون به صرفه باشد. علاوه بر این، باید ساختار خانه را نیز ارزیابی کنید تا مطمئن شوید که بازسازی هدف شما امکان پذیر است.

دیدن خانه‌ها با دید بازتر به شما کمک می‌کند تا مناسب‌ترین خانه را با سهولت و ناامیدی بسیار کمتر پیدا کنید. همچنین ممکن است بخواهید تحقیق در مورد پروژه‌های بهبود خانه را برای تعیین هزینه‌ها و سایر مشخصاتی که وسیع‌ترین دیدگاه را در اختیار شما قرار می‌دهد، در نظر بگیرید. بازسازی خانه اغلب ساده‌ترین راه برای ایجاد فضای زندگی عالی است.

سخن آخر

حرکت به یک منطقه آب و هوایی بیابانی می‌تواند برای کسانی که به گرما و سرمای شدید عادت ندارند استرس‌زا باشد. خوشبختانه، یک خانه با طراحی خوب می‌تواند بدترین چیزهایی که فصول به شما وارد می‌‎کنند را کاهش دهد و شما را در زمستان آرام و دنج، و در تابستان خنک و وزش بخش نگه دارد. به همین دلیل، طراحی خانه مناسب بسیار مهم است زیرا باید آب و هوای منطقه را به طور مناسب در خود جای دهد.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه خانه‌های کویری تولید محتوا انجام دهید، به شما پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید زیرا با داشتن نویسندگان متخصص، سفارش شما را با بالاترین کیفیت و در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن تحویل خواهند داد.