پیوند اعضا و علل ایجاد رد پیوند

در سال‌های اخیر، علم پزشکی پیشرفت‌های بسیاری داشته‌است که از آن جمله می‌توان به امکان پیوند بافت و اعضای انسانی اشاره نمود. باگسترش پیوند اعضاء، هزاران انسان زندگی، سلامت و افزایش عمر خود را مدیون پیشرفت در این شاخه از علم پزشکی بودند.

در این زمینه بسیاری از محدودیت‌های قبلی ازبین رفته و بسیاری از اعضاء که در گذشته امکان آنها وجود نداشت قابل پیوند شده . با پیشرفت این مقوله، مسائل و معضلات قانونی و اخلاقی بسیاری خود را نمایان کرده‌اند مثل: مذهب، فرهنگ و سنت‌های جامعه.

اگر می‌خواهید بدانید پیوند عضو و انواع آن چیست؟ طرح پاداش در قبال اهدا چیست؟ رد پیوند چیست؟ راه‌های مقابله با پیوند اعضا کدامند؟انواع رد پیوند چیست؟ پیوند اعضا چه زمانی انجام می‌شود؟ خصوصیات بیمار مرگ مغزی شده چیست؟ پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

پیوند عضو و انواع آن

انتقال سلول، بافت یا عضو به نحوی که عملکرد آن محفوظ بماند، پیوند نام گرفته‌است که انواع مختلفی دارد.

اندام تنها در صورت اتصال سریع رگ‌های خونی (آناستوموز) به رگ‌های خونی گیرنده، می‌توانند زنده بمانند. این عمل پیوند را با خونرسانی قبل از مرگ از کمبود اکسیژن و تغذیه و تجمع مواد زائد سمی فراهم می‌کند.

پیوندهای بافت زنده به دلایل مختلفی ممکن است انجام شود. پیوند پوست می‌تواند در سوختگی‌های شدید باعث نجات زندگی شود، می‌تواند با اصلاح بدشکلی عملکرد را بهبود بخشد، یا می‌تواند ظاهر را به معنای زیبایی بهبود بخشد، که با مزایای ارزشمند روانشناختی انجام می‌شود. پیوند اعضا می‌تواند عملکرد از دست رفته را تأمین کند و در موارد بیماری مهلک اندام‌های حیاتی، مانند کلیه (Kidney)، زندگی را نجات دهد.

به بافتی که از یک قسمت بدن برداشته شده و در همان فرد به محل دیگری پیوند زده می‌شود، پیوند اتوگرافت گفته می‌شود. پیوند بین دوقلوهای یکسان یا حیوانات بسیار نژاد (ایزوگرافت یا Isograft ) توسط گیرندگان به‌طور نامحدود پذیرفته می‌شود. پیوندهای اهدا کننده به گیرنده همان گونه( آلوگرافت (Allograft) یا هموگرافت (Hemograft)) معمولاً رد می‌شوند مگر اینکه تلاش خاصی برای جلوگیری از این امر انجام شود. گرافت بین افراد از گونه‌های مختلف (گزنوگرافت (Xenograft) یا هتراگرافت (Heterograft)) معمولاً توسط گیرنده خیلی سریع از بین می‌رود.

طرح پاداش در قبال اهدا چیست؟

در این طرح، از طرف ارگان‌های دولتی حمایت کننده افراد نیازمند به دریافت عضو پیوندی که عمدتاً زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می‌نمایند، مبلغی به عنوان هدیه به اهداء کنندگان عضو تقدیم می‌گردد که هم تا حدی خسارت وارده به اهداء کننده را جبران نماید و هم مانع ایجاد ارتباط مالی بین دهنده و گیرنده باشد.

بهترین راه‌حل این است که این نهادها درصدد جبران خسارت وارده برآیند و با اهدای پاداش‌های کافی، بیمه‌های طولانی مدت فرد اهداکننده و پرداخت مبالغی به صورت ماهانه برای مدت معین به اهداکنندگان اعضاء این خسارت را جبران کنند.

رد پیوند چیست؟

رد پیوند فرآیندی است که در آن سیستم ایمنی بدن گیرنده پیوند به اندام یا بافت پیوندی حمله می‌کند.

سیستم ایمنی بدن شما معمولاً از شما در برابر موادی که ممکن است مضر باشند مانند میکروب‌ها (Microbes)، سموم و گاهی سلول‌های سرطانی (Cancer Cells) محافظت می‌کند. این مواد مضر دارای پروتئین‌هایی به نام آنتی ژن هستند که سطح آن‌ها را می‌پوشانند. به محض ورود این آنتی ژن‌ها به بدن، سیستم ایمنی بدن تشخیص می‌دهد که آن‌ها از بدن آن شخص نیستند و "خارجی" هستند و به آن‌ها حمله می‌کند.

وقتی شخصی در حین جراحی پیوند عضوی را از شخص دیگری دریافت می‌کند، سیستم ایمنی بدن فرد ممکن است خارجی بودن آن را تشخیص دهد. این به این دلیل است که سیستم ایمنی بدن تشخیص می‌دهد که آنتی ژن‌های موجود در سلول‌های اندام متفاوت هستند یا "مطابقت ندارند". اندام‌های ناسازگار یا اندام‌هایی که به اندازه کافی با هم مطابقت ندارند، می‌توانند واکنش انتقال خون یا رد پیوند را تحریک کنند.

راه‌های مقابله با رد پیوند اعضا

برای جلوگیری از این واکنش، پزشکان هم اهدا کننده عضو و هم فرد دریافت کننده عضو را بررسی کرده یا مطابقت می‌دهند. هرچه آنتی ژن‌ها بین اهدا کننده و گیرنده شباهت بیشتری داشته‌باشند، احتمال رد شدن اندام کاهش می‌یابد.

تطابق بافت اطمینان می‌دهد که اندام یا بافت تا حد ممکن با بافت‌های گیرنده مشابه است. مطابقت معمولاً کاملا یکسان نیست. هیچ دو نفر، به جز دوقلوهای یکسان، آنتی ژن‌های بافتی یکسان ندارند.

پزشکان از داروها برای سرکوب سیستم ایمنی بدن گیرنده استفاده می‌کنند. هدف جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به عضوی است که تازه به بدن پیوند زده شده‌است، در حالی که اندام از نزدیک سازگار نیست. در صورت عدم استفاده از این داروها، بدن تقریباً همیشه پاسخ ایمنی را شروع کرده و بافت خارجی را از بین می‌برد.

هر چند استثنا وجود دارد. پیوند قرنیه به ندرت رد می‌شود زیرا قرنیه منبع خون ندارد. همچنین، پیوند از یک دوقلوی مشابه به دیگری تقریباً هرگز رد نمی‌شود.

انواع رد پیوند

سه نوع رد پیوند وجود دارد:

1.    رد بیش از حد حاد چند دقیقه پس از پیوند زمانی اتفاق می‌افتد که آنتی ژن‌ها (Antigen) کاملاً بی‌همتا باشند. بافت باید بلافاصله برداشته شود تا گیرنده از بین نرود. این نوع رد هنگامی که نوع گیرنده خون غلط به فرد گیرنده داده می‌شود ، مشاهده می‌شود. به ‌نوان مثال، هنگامی‌که به فرد به اشتباه نوع B خون داده می‌شود.

گرچه گاهی پزشکان بیمار در حال کمای عمیق را به اشتباه مرگ مغزی تشخیص می‌دهند که خود نیازمند نظارت و دقت و پی گیری بیشتر است! قبول پیوند اعضا برای خانواده و بستگان بیمار سخت است چرا که آن‌ها می‌خواهند امیدوار به برگشت عزیزشان باشند. آن‌ها در حال انکار حادثه‌ی تلخ هستند و باور اینکه رضایت به پیوند اعضای سالم بدهند بسیار سخت است! ولی در واقع نه تنها بیمار مرگ مغزی به زندگی باز نمی‌گردد بلکه بقیه ی اعضای قابل پیوند آن نیز زمان محدودی دارد تا در بدن بیماری که نیازمند است پیوند بخورد، تعلل و گذر زمان باعث آسیب اعضای قابل پیوند می‌شود.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای تغذیه و سلامت" را مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

خصوصیات بیمار مرگ مغزی شده

بیمار مرگ مغزی دردی را حس نمی‌کند همچنین تمامی عملکردهای مغز غیر قابل بازگشتند و تمام قسمت‌های مغز از جمله ساقه‌ی مغز از بین رفته و تنفس بدون دستگاه تنفس مصنوعی امکان پذیر نمی‌باشد. قلب، ریه، کبد، روده، لوزالمعده، کلیه از جمله اعضای قابل پیوند می‌باشند. علاوه بر این اعضا برخی از بافت های بدن نیز قابل پیوند می‌باشند از جمله قرنیه‌ی چشم مغز استخوان، پوست و... (پیوند بافت می‌تواند تا 48 ساعت بعد از مرگ کامل نیز اهدا شود و یا ذخیره شود).

برای کسی که مرگ مغزی شده چه اتفاق خوبی است که بقیه‌ی ارگان‌های سالم اش جانی به دیگر انسان‌هایی بدهد که مدت ها با بیماری و رنج آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اعضای سالم بیمار مرگ مغزی به جای اینکه در خاک برود جانی دوباره به انسان‌های دیگر می‌بخشد. برای پیوند اعضا همیشه هم نباید کسی مرگ مغزی بشود در مواردی از جمله کلیه (یک فرد سالم با یک کلیه هم قادر به زندگی طبیعی خود است) قسمتی از کبد یا ریه و در مواردی نادر قسمتی از روده‌ی کوچک یک فرد سالم نیز قابل اهدا می‌باشد. برای پیوند اعضا هیچ محدودیت سنی وجود ندارد چیزی که حائز اهمیت است سلامت عضو اهدا شونده است.

در ایران روزانه 10-7 نفر از بیماران لیست انتظار پیوند اعضا به دلیل نرسیدن به موقع عضو پیوندی از دنیا می روند! اهدای عضو اهدای زندگی به بیمار در حال مرگ است هر چند خانواده ی اهداکننده از نبود عزیزشان ناراحت و غمگین باشند ولی با رضایت به اهدا جانی دوباره به انسانی و یا انسان هایی دیگر می بخشند!

نتیجه گیری

پیوند اعضا باعث نجات جان بیماران مبتلایان به نارسایی اندام‌ یا بافت یا سلول می‌شود و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد. به‌عنوان مثال پیوند کلیه بقای بیمار را در طی دیالیز افزایش می‌دهد و پیوندهای نجات دهنده برای درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های جبران ناپذیر کبد ، قلب یا ریه ضروری است. میزان بقای بیماران بسته با نوع عضو متفاوت است.

در صورتی‌که تمایل داشته‌باشید در زمینه پیوند عضو تولید محتوا انجام دهید، به شما پیشنهاد می‌کنیم سایت رایامارکتینگ را انتخاب کنید تا با حفظ کیفیت و رعایت اصول سئو، بهترین تولید محتوا را تحویل بگیرید.