ریشه‌های انقلاب اسلامی

ریشه‌های انقلاب می‌تواند از نظر عقیدتی ،تاریخی ،فرهنگی و ... بررسی شود.

وقتی رهبری انقلاب با روحانیت جامعه باشد، خود بخود به جامعه پیام مدنیت و دینی_مذهبی بودن انقلاب را ابلاغ می‌کند و اینکه مهم‌ترین علت و ریشه اصلی این انقلاب از اعتقادات و مذهب مردم و رهبری آن ریشه می‌گیرد.

چون امام خمینی (ره) روش و سیره ی سایر انقلاب‌های هم عصر و موفق را در پیش نگرفت یعنی از شورش‌های مسلحانه، جنگ نظامی، تکیه بر قدرت‌های غرب و شرق و چریکی با حکومت، خرابکاری و هرج و مرج‌های معمول استفاده نکرد.

به‌گونه‌ای نمی‌خواست ره چند ساله را یک شبه طی کند و بجای آن به تدریج با فرهنگ سازی صحیح بر پایه‌ی اعتقادات مردم کشورش ،بصیرت افزایی و روشنگری از پشت پردهی مسائل حکومتی انقلاب اسلامی را به‌وجود آورد.

شاید بارزترین این فرهنگ سازی تربیت نیروهای در طراز یک انقلاب اسلامی عقلانی از جوهره‌ی اسلام ناب محمدی بود که ید قدرتمند رهبری در جامعه شدند و توانستند بر ژاندارم قدرتمند خاورمیانه پیروز شوند و پایه گذار حکومتی مستقل، مقتدر ،انقلابی و مردمی باشند.

در این مقاله به نکات مربوط به ریشه‌های انقلاب اسلامی و برخی از زمینه‌ها و ریشه‌های تاریخی انقلاب اسلامی خواهیم پرداخت اگر می‌خواهد در این زمینه اطلاعاتی به‌دست آورید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید. در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در این زمینه با کم‌ترین هزینه تولید محتوا انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید.

نکات مربوط به ریشه‌های انقلاب اسلامی

البته در کنار فرهنگ سازی چندین ساله امام و شاگردان صالحش با توجه به فرموده‌ی رهبری مبنی بر اقدامات رژیم شاهنشاهی که از ریشه‌های انقلاب هستند می‌توان نکات زیر را نیز اضافه کرد.

1. وابستگی تمام‌عیار به غرب، خصوصا آمریکا و بی‌اختیاری پادشاهان پهلوی در تصمیم‌گیری

2. فساد و دین‌ستیزی حاکمان طاغوت

3. تلاش برای انحراف و ضایع کردن جوانان

4. بی اعتنایی به رأی مردم، اختناق و مقابله جدی با آزاداندیشی

5. ظلم و بی‌عدالتی گسترده در کشور با حمایت مستقیم حکومت

6. عقب‌ماندگی کشور در علم، صنعت و برخورداری‌های عمومی از اولیات رفاهی

حال شما این حجم از اقدامات غلط رژیم را در کنار مسیر صحیح انقلابیون و نارضایتی عمومی مردم از رژیم در کنار هم بگذارید به نتیجه‌ای جز تغییر رژیم نمی‌رسید.

مردم و انقلابیون با درسی که از مشروطیت گرفته بودند، هیچگونه اتکایی به غرب و قدرت‌ها نکردند و اینگونه توانستند از شر دسیسه‌های آن ها نجات پیدا کنند.

البته همدلی و همراهی اکثریت قاطع جامعه از رهبر انقلاب و شکل گیری جنبش‌هایی که بی هیچ مزد و منتی خاصانه در چهارچوب عقیده و باورشان با خطرات متفاوت گلاویز می‌شدند، به شکل گیری انقلاب کمک شایان توجهی کرد.

جامعه ایرانی متاثر از تمدن 5000 ساله و تمدن 1400 ساله اسلامی دیگر دیکتاتوری را نمی‌پذیرفت، ذلت و عدم استقلال را نمی‌پذیرفت مردمی که تاریخ‌شان پر از قدرت و آزادی و شرافت است تاب بی اخلاقی، فرهنگ منحط غرب زده و غیر اسلامی را نداشتند .

بیشتر از همه قشر محروم و قشر متوسط جامعه در منگنه بودند و همین قشر هم اکثریت 98 درصدی بود و هم قشر مذهبی جامعه، و رفتارهای حکومت به هیچ وجه در چهارچوب فکری و رضایت این اقشار نبود.
همه‌ی اینها دست به دست هم میداد و میل به تغییر را در ملت ایجاد کرد و انقلاب اسلامی ایران را رقم زد.

به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله "تولید محتوا برای انقلاب اسلامی" را مطالعه کنید تا در این زمینه دید قوی و کاملی به‌دست آورید.

برخی از زمینه‌ها و ریشه‌های تاریخی انقلاب اسلامی

1. قیام تنباکو

لغو همه امتيازات واگذار شده به بيگانگان،  هدف اصلي از قيام تنباكو محسوب می‌شد. يعني مبارزه با استعمار و پيشنهاد سيد جمال الدين مبني بر مبارزه همزمان با استبداد، به عنوان پايگاه داخلي استعمار مورد توجه علما و مراجع سنتي قرار نگرفته بود. اگرچه اين حركت به طور ضمني سلطنت استبدادي و خود كامه ناصرالدين شاه را نيز به خطر انداخته بود و به همين دليل مجبور شدند امتياز را لغو و جنبش را متوقف كنند. جنبش تنباكو مقدمه انقلاب مشروطيت شد.

امام خمینی (ره) در دفاع از نقش و كاركردهاي روحانيت در دوره معاصر، اين نكته را تاکید کردند كه كسي كه در اين صد سال اخير با سلاطين وقت درافتاده ابتدايش از روحاني شروع شده و ادامه آن نيز توسط روحانيت بوده‌است. چندين بار به نقش ميرزاي شيرازي در دفاع از استقلال كشور اشاره نموده‌است. در گفته‌هاي امام به نقش بازاريان در قيام تنباكو نيز اشاره شده‌است و از نظر ايشان علت عدم ادامه قيام تنباكو نبودن يك ايدئولوژي (Ideology) انقلابي براي سرنگوني رژيم سلطنتي بود.

امام خميني با به ياد داشتن آموزه‌هاي قرآني و بيان اينكه تاريخ براي ما درس عبرت است، يافته‌هاي ويژه از مطالعه تاريخ مشروطه در ذهن خود داشت و سعي مي‌كرد از آن‌ها در هدايت و رهبري انقلاب اسلامي بهره بگيرد.

اين قيام، از جهت وجود شباهت‌هايي با انقلاب اسلامي به ويژه شباهت در نفوذ رهبري، شركت كنندگان، ماهيت اسلامي و ديني جنبش، و به لحاظ تأثيرگذاري و اهميت آن در سطح ملي و بين المللي را مي‌توان مقدمه‌اي براي انقلاب اسلامي و از ریشه‌های انقلاب اسلامی دانست. از آثار عمده آن در سطح ملي مي‌توان به خيزش مردمي و در سطح خارجي پي بردن دولت‌ها و خارجي‌ها به نفوذ گسترده روحانيون و توانايي بالاي آنان در بسيج مردمي، اشاره كرد.

2. نهضت مشروطیت

پيشرفت غرب طي تحولات عظيم، فاصله و تمايزات عمده‌اي ميان كشورهاي جهان ایجاد کرد كه به تدريج باعث سلطه آن بر كليه جهان شد. استعمار همراه با ورود تفکرات و مظاهر جديد تمامي جهان را دچار تحولات و چالش‌هاي بزرگ ساختاري كرد.

در پاسخ به چالش‌هاي به ایجادشده و به منظور رها شدن از استعمار، استبداد وعقب ماندگي در دوران جديد، تلاش‌ها و جنبش‌هاي اجتماعي بسیاری به وجود آمد كه در ايران نقطه آغاز آن را مي‌توان از زمان عباس ميرزا و پس از شكست روسيه و اصلاحات صدراعظم‌هاي اصلاح طلب ولي ناكام به ويژه نقطه اوج آن يعني انقلاب مشروطه دانست.

نهضت مشروطه، مقطعي از بلوغ جامعه شيعه را نشان می‌دهد كه قدرت ايجاد انقلاب و دگرگوني‌هاي اجتماعي را توسط مردم و عالمان شيعه آشکار می‌کند. در انقلاب مشروطه، علما و طلاب با مردم و بازاريان، پيوند نزديك داشته و اگر علما از اين نهضت حمايت نمي‌كردند در نطفه خفه مي‌شد. نهضت مشروطه ابتدا نهضت عدالت طلبي بوده و تأسيس عدالت خانه و به تعبير جامع‌تر تشکیل عدالت در حكومت آن هم بر اساس شرع مقدس بوده‌است. اين انقلاب برخاسته از عمق خواسته‌ها، مطالبات، باورها و ارزش‌هاي جامعه ايراني بود.

3. ملی شدن صنعت نفت

يكي از بارزترين صحنه‌هاي پيروزي جنبش بيداري اسلامي و حركت در راستاي تعالي خواهي، در نهضت ملي شدن صنعت نفت به نمايش گذارده شد. اين نهضت مهم‌ترين حركت ضداستعماري دهه 1320ش به شمار مي‌رود. دو گرايش فكري ملي و مذهبي در جريان ملي شدن صنعت نفت به هم رسیده‌اند و با اقدامات واحد خود در دفاع از حقوق مردم و با تكيه بر قاعده «نفي سبيل» به نفي سلطه انگليس بر ايران پرداختند. با توجه به پايگاه توده‌اي آيت االله كاشاني و مذهبي بودن جامعه ايران، وي توانست همچون پلي ارتباطي، مردم مذهبي را به انديشه‌هاي جبهه ملي پيوند دهد.

آيت الله كاشاني با اعلاميه‌ها، سخنراني‌ها و فتاواي خود، به مبارزه مردم مشروعيت ديني بخشيد و از سويي با برهان‌هاي عقلي و شرعي خود لزوم ملي شدن را نيز تبيين كرد. او در اين زمينه با روحانيان و ديگر نيروهاي مذهبي در تهران و شهرستان‌ها ارتباط برقرار کرد و آنها را به حضور در صحنه مبارزه دعوت کرد.

ايشان با مصاحبه‌هاي متعدد خارجي نيز سبب شد تا استدلال‌ها و ديدگاه‌هاي خود و مردم به گوش جهانيان برسد. قيام 30 تير 1331ش كه با فتواي آيت االله كاشاني صورت گرفت، يكي ديگر از نمودهاي بيداري اسلامي (Islamic Awaking) در ايران بود كه در واقع اوج قدرت و نيرومندي مرجعيت شيعه و نهاد ديني را در مسائل سياسي نشان می‌دهند.

4. نهضت 15 خرداد 1342 به رهبري امام خميني (قدس سره)

در واكنش به لايحه انجمن‌هاي ايالتي و ولايتي و مخالفت علما و روحانيون حوزه علميه قم، از جمله امام خميني- آيت االله گلپايگاني و آيت االله شريعتمداري در منزل مرحوم آيت الله حائري تشكيل جلسه داده و چنين تصميم گرفتند: 1- از شاه خواسته شود در لغو تصويب نامه اقدام نمايند، 2- به علماي مركز و شهرستان‌ها در مورد تصويب نامه اعلام خطرشود. از طرفي هريك از مراجع تقليد جداگانه طي تلگرافي در كمال احترام و ملايمت از محمدرضا شاه خواستند تا نسبت به لغو تصويب نامه اقدام لازم معمول دارد.

دگرگوني‌هاي فرهنگي، فكري سياسي پس از جنبش 15 خرداد 1342ش، مسير تحقق انقلاب اسلامي ايران را آسان كرد که از ریشه‌های انقلاب اسلامی می‌باشد. انقلاب اسلامي جرياني از تغييرات را با خود به همراه آورد و به فرهنگ‌هاي اسلامي شكل نويني بخشيد و آرمان تشكيل دولت اسلامي را امكان پذير ساخت. اكنون اين دگرگوني فرهنگي مسير جامعه در حال پيشرفت ايران اسلامي را هدايت كرده و به منزله معيار بي چون و چراي رفتار اجتماعي، سياسي و فرهنگي نهادهاي اجتماعي و ساختارهاي حكومتي محسوب مي‌شود.

سخن آخر

درتحليل ريشه‌هاي انقلاب‌هاي منطقه طي بيش از يك سال گذشته مي‌توان علت‌هاي مختلف سياسي، تاريخي، اقتصادي و فرهنگي و در رأس آن علت‌هاي ديني را برشمرد.

در صورتی‌که قصد داشته‌باشید در زمینه ریشه‌های انقلاب اسلامی تولید محتوا انجام دهید، به شما پیشنهاد می‌کنیم سایت رایا مارکتینگ را انتخاب کنید تا سفارش خود را با حفظ کیفیت و در کم‌ترین زمان ممکن تحویل بگیرید.